We zagen de voorbije warme en droge zomers veel blauwalgenbloei, zowel in kanalen, (recreatie)vijvers als beken en rivieren. Misschien was dat ook zo in jouw gemeente? Veel blauwalgen produceren gifstoffen die ernstige gezondheidsrisico's kunnen veroorzaken. Daarom zijn er in Vlaanderen afspraken over de melding en analyse van blauwalgenbloei en over het nemen van voorzorgsmaatregelen.
Hoe herken je blauwalgenbloei?
Blauwalgenbloei is vrij gemakkelijk te herkennen:
• De blauwalgen drijven boven op het water of zitten als vlokken in het water. Ze vormen een (blauw)groene tot roodbruine olie- of verfachtige laag die op het wateroppervlak drijft of er net onder zweeft.
• Ook wanneer je wit of blauw schuim aan de waterkant ziet, is er sprake van blauwalgenbloei.
• Een ongewone watervogelsterfte of vissterfte kan het gevolg zijn van blauwalgenbloei.
• Voor het correct inschatten van de aanwezigheid van blauwalgbloei kan je gebruik maken van de Bloomin'Algae app die je gratis kan downloaden via Bloomin' Algae | UK Centre for Ecology & Hydrology of rechtstreeks via Google Play of de App store.
Wat zijn de gezondheidsrisico’s?
Via huidcontact, door water in te slikken of door heel kleine waterdruppels in te ademen, kan ons lichaam in contact komen met de gifstoffen van blauwalgen. Dit kan leiden tot diarree, braken, irritatie van de ogen, oren en huid, hoofdpijn, luchtwegklachten, allergische reacties en astma. Ook voor dieren kunnen de gifstoffen schadelijk en zelfs dodelijk zijn.
Waterbeheerders willen elk risico uitsluiten. Daarom sturen ze waarschuwingen wanneer een blauwalgenbloei wordt vastgesteld. Aan de bevoegde diensten wordt gevraagd om een captatieverbod uit te vaardigen. Het is dan verboden om het besmet water te gebruiken om voedings- of voedergewassen te besproeien of als drinkwater voor dieren. Ook bepaalde waterrecreatie kan verboden worden.
Blauwalgenbloei gezien? Meld het!
We vragen aan iedereen om blauwalgenbloei in kanalen, rivieren, beken, openbare vijvers en plassen meteen te melden aan de milieudienst van de gemeente.
Eerst vaststellen
• Krijg je een melding van een burger? Neem contact op met de melder en stuur iemand ter plaatse om de melding te bevestigen.
• Stellen jouw diensten zelf blauwalgenbloei vast? Neem voldoende foto's en noteer tijdstip en locatie.
Dan digitaal melden
• Kan je de melding bevestigen, geef die dan meteen door aan de VMM via het digitaal meldingsformulier.
• Dit formulier kan alleen ingevuld worden door gemeenten en andere overheidsdiensten, niet door particulieren.
• Let op: alleen volledig ingevulde formulieren worden behandeld.
Vul het meldingsformulier in.
Hoe verloopt het verder?
1. Bij melding van een blauwalgenbloei via het meldingsformulier, verwittigen we de bevoegde waterbeheerder en geven we advies.
2. Bij de eerste bloei van het seizoen op een bepaalde waterloop of vijver kan de waterbeheerder een staal laten onderzoeken om na te gaan of het effectief om potentieel toxische blauwalgen gaat. Uit voorgaande jaren blijkt dit meestal het geval, zodat de waterbeheerder op basis van ervaring kan oordelen of dit onderzoek noodzakelijk is.
3. Bij een potentieel toxische bloei neemt de waterbeheerder de nodige voorzorgsmaatregelen, zoals het waarschuwen van watergebruikers en recreanten. Verder zullen specifieke watergebruiken of waterrecreatie verboden worden.
4. De waterbeheerder controleert periodiek (meermaals per week) de aangetaste zone en legt als dat nodig is bijkomende maatregelen op.
5. Is de drijflaag verdwenen (na 2 negatieve controles), dan laat de waterbeheerder het gehalte aan microcystines (= de meest voorkomende gifstoffen van blauwalgen) bepalen. Is dat beneden de drempelwaarde, dan worden alle waarschuwingen en verboden opgeheven.